Stanowisko Prezesa UOKiK w związku z informacjami dotyczącymi działań Prokuratury w odpowiedzi na zawiadomienie dotyczące m.in. przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych w sprawie fuzji Orlen – Lotos.

W związku z opublikowanymi dziś doniesieniami medialnymi o wszczęciu przez prokuraturę postępowania wyjaśniającego dotyczącego m.in. możliwości przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych, Prezes Urzędu wskazuje, że z uwagi na wspólnotowy wymiar koncentracji, zgodę na przejecie przez Orlen kontroli nad Grupą Lotos 14 lipca 2020 r. wydała Komisja Europejska.

W swojej decyzji Komisja określiła warunki przejęcia kontroli, tj. aktywa podlegające zbyciu oraz warunki brzegowe dla inwestorów, którzy mieli nabyć te aktywa. Z uwagi na wspólnotowy wymiar koncentracji to Komisja Europejska była organem oceniającym tę transakcję. Co więcej, Komisja Europejska zweryfikowała i zaakceptowała Saudi Aramco jako inwestora nabywającego aktywa Grupy Lotos objęte warunkiem określonym w ww. decyzji koncentracyjnej. 

Sprzedaż przez Orlen aktywów Grupy Lotos i w konsekwencji prowadzone przez Prezesa UOKiK postępowania z zakresu kontroli inwestycji oraz z kontroli koncentracji było więc następstwem decyzji Komisji Europejskiej z 14 lipca 2020 r., w której organ ten wyraził zgodę na przejecie przez Orlen kontroli nad Grupą Lotos.

W ramach wyodrębnionej w ustawie o kontroli niektórych inwestycji procedury, Prezes Urzędu ocenia wyłącznie to, czy zgłoszona inwestycja nie stanowi zagrożenia dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego czy projektów lub programów leżących w interesie UE. Odnosząc się do twierdzeń o konieczności zasięgnięcia przez Prezesa UOKiK przed wydaniem ww. decyzji opinii Komitetu Konsultacyjnego, o którym mowa w art. 13 ustawy o kontroli niektórych inwestycji, wskazujemy, że Prezes UOKiK nie dysponował i w dalszym ciągu nie dysponuje podstawą prawną do zwrócenia się do Komitetu Konsultacyjnego o tego typu opinię.

Art. 10 ustawy o kontroli niektórych inwestycji przewidujący obowiązek wystąpienia o rekomendacje do Komitetu Konsultacyjnego odnosi się wyłącznie do decyzji wydawanych na podstawie art. 9 ust. 5, art. 11 lub art. 12 ust. 6 ustawy o kontroli niektórych inwestycji przez Ministra Aktywów Państwowych, Ministra Obrony oraz Ministra właściwego do spraw gospodarki. Uprawnienia Prezesa UOKiK w sprawach z zakresu kontroli inwestycji zostały natomiast w sposób kompleksowy uregulowane w art. 12 a - 12 k tejże ustawy. Przepisy te nie przewidują procedury zasięgania opinii Komitetu przez Prezesa UOKiK. Zgodnie z zasadą legalizmu organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.

Ponadto wskazujemy, że niniejsza transakcja była już przedmiotem zainteresowania Prokuratury oraz Najwyższej Izby Kontroli. Prezes Urzędu w lutym 2023 r. przekazał wszystkie żądane przez Prokuraturę informacje oraz współpracował z Najwyższą Izbą Kontroli w ramach prowadzonych przez nią działań kontrolnych, w tym udostępniając akta postępowań.

Również obecnie Prezes Urzędu deklaruje otwartość do pełnego współdziałania z uprawnionymi organami do wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości w tej sprawie, tak jak to miało miejsce dotychczas.