Tu jesteś: Strona główna > Konkurencja > Kontrola koncentracji > Interpretacja przepisów

Interpretacja przepisów

podziel się

1. Podmioty sprawujące kontrolę w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nad Funduszami Inwestycyjnymi

   Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (j.t. Dz. U. z 2014 r. poz. 157 ze zm.) towarzystwo funduszy inwestycyjnych [„TFI”] tworzy oraz zarządza funduszem inwestycyjnym [„FI”], w tym reprezentuje FI w stosunkach z osobami trzecimi. Z tego względu, na podstawie art. 4 pkt 4 lit. f) ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (j.t. Dz. U. z 2015 r., poz. 184), TFI należy traktować jako przedsiębiorcę dominującego wobec FI (przedsiębiorca zależny). Więzi o charakterze organizacyjnym, prawnym i gospodarczym pomiędzy TFI a FI są bowiem na tyle silne, że pozwalają TFI na wywieranie decydującego wpływu na działalność FI. Takie stanowisko potwierdza utrwalone już orzecznictwo Prezesa Urzędu, m.in. w sprawach zakończonych decyzjami nr: DKK-7/07 z dnia 6 sierpnia 2007 r., DKK-23/08 z dnia 26 lutego 2008 r. oraz DKK–82/2010 z dnia 13 sierpnia 2010 r.

   W ocenie UOKiK należy jednak uwzględnić różnicę pomiędzy funduszami inwestycyjnymi otwartymi [„FIO”] a funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi [„FIZ”]. O ile zatem opisane powyżej stanowisko UOKiK ma zastosowanie do FIO, to w przypadku FIZ sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana i musi być oceniana case by case.

   Wynika to z faktu, że w FIZ - zgodnie z art. 140 ust. 1 ustawy  o funduszach inwestycyjnych – działa rada/zgromadzenie inwestorów [„Inwestorzy”], pełniąca funkcję organu kontrolnego. W modelu ustawowym Inwestorzy mogą podjąć uchwałę o rozwiązaniu FIZ, a także wyrażają zgodę na szereg czynności podejmowanych przez FIZ, wymienionych w art. 144 ust. 3 tej ustawy - m.in. na: zmianę depozytariusza, emisję nowych certyfikatów inwestycyjnych i emisję obligacji. Ponadto, w przypadku braku odmiennych uregulowań statutowych, każda decyzja inwestycyjna, dotycząca aktywów FIZ, których wartość przekracza 15 % wartości aktywów funduszu, wymaga dla swojej ważności zgody Inwestorów. Niezależnie od tego, statut FIZ może także rozszerzyć uprawnienia Inwestorów i jeżeli uprawienia Inwestorów FIZ zostaną tak istotnie rozszerzone, że będą dawały możliwość wywierania decydującego lub współdecydującego wpływu na działalność FIZ, należy Inwestorów traktować jako podmiot kontrolujący lub współkontrolujący z TFI ten FI.

   Reasumując, w przypadku zgłaszania zamiaru koncentracji, których uczestnikiem jest FIZ należy w każdym przypadku dokonać indywidualnej oceny, kto de facto jest podmiotem dominującym nad FI – czy przysługujący Inwestorom ogólny zakres uprawnień (zarówno ustawowych, jak i wynikających z treści dokumentów wewnętrznych FI) pozwala na uznanie, iż  jest to wyłącznie TFI czy wyłącznie Inwestorzy, czy też TFI łącznie z Inwestorami (współkontrola).

   



2. Umowa dzierżawy jako podstawa koncentracji polegającej na nabyciu przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy (art. 13 ust. 2 pkt 4 uokik)

   Przepis art. 13 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 184),  dalej „ustawa o ochronie konkurencji”, nakłada na przedsiębiorców obowiązek zgłoszenia Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, dalej „Prezes Urzędu”, zamiaru koncentracji, polegającej na nabyciu przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy, o ile obrót realizowany przez to mienie w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie koncentracji przekroczył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej równowartość 10 mln euro.

   Przepis ten wiąże zatem obowiązek zgłoszenia zamiaru koncentracji z „nabyciem” mienia przedsiębiorcy. Brak jest w ustawie o ochronie konkurencji definicji nabycia mienia. Nie wiąże również nabycia mienia z „kupnem/sprzedażą”. Przez „nabycie” na gruncie tego przepisu należy zatem każdą transakcję, na podstawie której może nastąpić uzyskanie uprawnień, dających „prawo do części mienia innego przedsiębiorcy”.

   Jak wynika z praktyki orzeczniczej Prezesa Urzędu, prawo do części mienia innego przedsiębiorcy może być nabywane zarówno w drodze umów sprzedaży, jak i innych umów, dających prawo do tego mienia, a których realizacja prowadzi do zachowywania się przedsiębiorców, nabywających takie prawa, w stosunkach z innymi przedsiębiorcami w sposób analogiczny jak właściciel. W taki też sposób ich zachowanie rynkowe jest odbierane przez uczestników tego rynku. Ma to miejsce w szczególności w ramach działalności, polegającej na prowadzeniu sieci stacji benzynowych, sklepów detalicznych lub hurtowni, gdzie często poszczególne obiekty (sklepy lub hurtownie) nie stanowią własności przedsiębiorców prowadzących w nich działalność. Najczęściej podstawą prawną jest umowa najmu lub dzierżawy tego mienia. Z punktu widzenia skutków rynkowych taka umowa jest jednak porównywalna z umową sprzedaży. Umowa dzierżawy często zawierana jest na okres wielu lat (10 lat lub więcej) i jednocześnie wyposaża dzierżawcę w bardzo szerokie uprawnienia, np. prawo do: swobodnego korzystania z przedmiotu dzierżawy, poczynienia w przedmiocie dzierżawy dowolnych nakładów, bez uprzedniej zgody wydzierżawiającego, oddania przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej do korzystania pod dowolnym tytułem prawnym, bez uzyskania uprzedniej zgody wydzierżawiającego, itp., które powodują, że podmiot ten prowadzi działalność z wykorzystaniem przedmiotu dzierżawy w praktycznie nieograniczony sposób.

   Obrót osiągany z tytułu prowadzenia działalności w dzierżawionym obiekcie - a w konsekwencji także jego udział rynkowy - przypisywać należy przedsiębiorcy prowadzącemu w nim działalność, a nie właścicielowi tej nieruchomości.

   Umowa sprzedaży zmierzająca do przeniesienia własności określonych składników majątkowych, nie może zostać uznana za jedyny rodzaj transakcji, który przy spełnieniu progów ustawowych podlegałby obowiązkowi notyfikacji Prezesowi Urzędu.

   Każdorazowo zatem, przy ocenie czy dana transakcja jest koncentracją w rozumieniu art. 13 ust. 2 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji i czy jej zamiar podlega zgłoszeniu Prezesowi Urzędu należy mieć na względzie:

   1. zakres przedmiotowy umowy, na mocy której  nabywane są prawa do określonego mienia, aby określić czy mamy do czynienia z „nabyciem”, w rozumieniu art. 13 ust. 2 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji,
   2. czy nabywane mienie stanowi zespół składników majątkowych, stanowiących zorganizowane przedsiębiorstwo przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej i zdolne do samodzielnego generowania obrotu oraz
   3. wielkość obrotu wygenerowanego przez nabywane mienie w każdym z dwóch lat obrotowych poprzedzających obowiązek zgłoszenia organowi antymonopolowemu

   Stanowisko takie zostało potwierdzone w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 7 marca 2016 r., sygn. akt XVII AmA 14/15.

   W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził m.in., że skoro nie ma definicji ustawowej pojęcia „nabycie” zawartego w art. 13 ust. 2 pkt 4 ustawy o ochronie konkurencji należy odwołać się do reguł języka polskiego, które nie dają podstaw do utożsamiania tego słowa z „przeniesieniem własności”.

   



3. Zamiar koncentracji dokonywanej z udziałem spółek Skarbu Państwa

   Sytuacja, kiedy Skarb Państwa tworzy nową spółkę, w której obejmuje 100% udziałów/akcji i wnosi do niej aportem pakiety kontrolne akcji innych należących do niego spółek stanowi koncentrację, o której mowa w art. 13 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 184), dalej „ustawa o ochronie konkurencji”. Podmiotem zobowiązanym do dokonania zgłoszenia Prezesowi UOKiK zamiaru takiej koncentracji jest - zgodnie z art. 94 ust. 2 pkt 2  tej ustawy - spółka przejmująca w wyniku planowanej koncentracji kontrolę nad spółkami, których akcje są wnoszone aportem, tj.. nowotworzona spółka, będąca na tym etapie spółką w organizacji. Spółka ta bowiem zgodnie z art. 4 ust. 1 - ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 672 z późn. zm.) może być uznana za przedsiębiorcę.,

   Należy przy tym podkreślić, że Skarb Państwa nie jest w świetle ustawy o ochronie konkurencji traktowany jako przedsiębiorca, nie tworzy więc wraz ze spółkami należącymi do niego grupy kapitałowej w rozumieniu tej ustawy. W związku z powyższym obowiązek zgłoszenia nie podlega wyłączeniu na podstawie art. 14 pkt 5 ww. ustawy.

   

Do góry