401 decyzji z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów oraz bezpieczeństwa produktów a także kary finansowe w wysokości ponad 347 mln zł — to efekty pracy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w 2010 roku

W 2010 roku Prezes UOKiK prowadziła 507 postępowań wyjaśniających oraz 143 postępowania antymonopolowe – 103 dotyczyły nadużywania przez przedsiębiorców dominującej pozycji rynkowej a 40 – niedozwolonych porozumień

Pobierz: Sprawozdanie
z działalności UOKiK 2010

Podstawowym instrumentem Prezes Urzędu w zakresie ochrony konkurencji są postępowania antymonopolowe. Mogą się one zakończyć m.in. nakazem zaniechania kwestionowanych działań oraz nałożeniem sankcji finansowych. W 2010 roku Prezes UOKiK prowadziła 507 postępowań wyjaśniających oraz 143 postępowania antymonopolowe – 103 dotyczyły nadużywania przez przedsiębiorców dominującej pozycji rynkowej a 40 – niedozwolonych porozumień.

Prezes Urzędu wydała w ub. roku 96 decyzji z zakresu praktyk ograniczających konkurencję. Jedną z nich była decyzja dotycząca zawarcia niedozwolonego porozumienia pomiędzy spółkami Tikkurila, Praktiker i Castorama, które ustalały ceny detaliczne farb i lakierów Tikkurila. Prezes UOKiK odstąpiła od nałożenia kary na Castoramę i obniżyła ją w stosunku do Tikkurili do 9 mln zł, ponieważ spółki podjęły współpracę z Urzędem w ramach programu łagodzenia kar leniency. Na spółkę Praktiker, została nałożona sankcja w wysokości ponad 39 mln zł.

Prezes UOKiK przysługuje również prawo kontroli koncentracji w celu niedopuszczenia do sytuacji, w której w wyniku transakcji powstanie podmiot dominujący na rynku. Urząd prowadził w ubiegłym roku 222 sprawy dotyczące łączeń i przejęć przedsiębiorców — blisko 80 więcej niż w ubiegłym roku. Wśród 150 wydanych decyzji nie było zakazu koncentracji, znalazły się za to dwie zgody warunkowo dopuszczające przejęcie i jedna kara za nie zgłoszenie zamiaru koncentracji. Najwięcej zgłoszeń dotyczyło handlu (21) oraz pośrednictwa finansowego (18).

Z ochroną konkurencji ściśle związane jest monitorowanie pomocy publicznej. Prezes UOKiK m.in. opiniuje projekty pomocy publicznej udzielanej przez państwo przedsiębiorcom w ramach programów pomocowych oraz decyzji indywidualnych przed ich wysłaniem do Komisji Europejskiej, która podejmuje decyzje w sprawach zgodności wsparcia z przepisami unijnymi. W 2010 roku Prezes Urzędu wydała 86 opinii, z których 33 dotyczyło programów pomocowych, 43 zaś – przypadków pomocy indywidualnej oraz 10 opinii w sprawie indywidualnej pomocy na restrukturyzację. UOKiK notyfikował również 40 projektów z czego 31 dotyczyło pomocy indywidualnej a 9 programów pomocowych.

UOKiK prowadził w ubiegłym roku 272 postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.  W efekcie Prezes Urzędu wydała 221 decyzji w tym 160 stwierdzających naruszenie zbiorowych interesów konsumentów — w roku 2009 takich decyzji było 153.

W przypadku wielu rodzajów usług konsument nie ma możliwości negocjowania treści umowy – jego rola sprowadza się do jej zaakceptowania bądź odrzucenia. Stąd też pojawia się niebezpieczeństwo narzucenia mu postanowień, które nie zawsze są korzystne. W 2010 roku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów kontynuował kontrole wzorców umownych stosowanych przez przedsiębiorców. Zbadano między innymi wzorce umów ubezpieczeniowych i o karty płatnicze. Efektem wszystkich kontroli było 88 wezwań do zmiany niedozwolonych klauzul. Do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów skierowano 22 pozwy o uznanie klauzuli za niedozwoloną, a do rejestru niedozwolonych postanowień umownych wpisano 299 postanowień. Cieszy fakt, że w 80 przypadkach przedsiębiorcy dobrowolnie zmienili zakwestionowane wzorce.

Ochronie konsumentów służą także postępowania w sprawach ogólnego bezpieczeństwa produktów. W ich wyniku Prezes UOKiK może nakazać np. wycofanie z rynku wyrobu stwarzającego zagrożenie dla jego użytkowników, jak również nałożyć karę finansową — do 100 tys. zł. W ubiegłym roku Urząd prowadził 278 spraw związanych z ogólnym bezpieczeństwem produktów. W 84 przypadkach, po przeprowadzeniu postępowania, Prezes Urzędu wydała decyzje, w wyniku których przedsiębiorcy m.in. zostali zobowiązani do wyeliminowania zagrożeń, ostrzeżenia konsumentów, a także zakazano im wprowadzenia produktu na rynek lub zobowiązano do wycofania go z rynku. Na przedsiębiorców nałożono 22 kary pieniężne. Ponadto do Urzędu wpłynęły 82 dobrowolne powiadomienia od przedsiębiorców o tym, że wprowadzone przez nich do obrotu produkty nie spełniają wymogów bezpieczeństwa. Najwięcej (64) pochodziło z branży motoryzacyjnej, pozostałe dotyczyły m.in. urządzeń elektrycznych i produktów dziecięcych.

Kontrola bezpieczeństwa wprowadzanych na rynek produktów prowadzona jest też w ramach postępowań z zakresu systemu oceny zgodności. Postępowania dotyczą ponad 20 grup wyrobów np. artykułów elektrycznych czy zabawek, oznaczonych znakiem CE, które muszą spełniać wymagania określone w polskich przepisach wydanych na podstawie prawa Unii Europejskiej. Urząd prowadzi postępowania współpracując z wyspecjalizowanymi instytucjami takimi jak urzędy morskie czy organy nadzoru budowlanego. W ich wyniku Prezes UOKiK może nakazać np. wycofanie z rynku wyrobu stwarzającego zagrożenie. W ub. roku UOKiK prowadził 386 spraw z zakresu systemu oceny zgodności. Prezes UOKiK wydała 269 decyzji, w tym 36 nakazujących wycofanie wyrobów z obrotu oraz 160 umarzających postępowanie, przede wszystkim z powodu podjęcia przez przedsiębiorców działań eliminujących stwierdzone nieprawidłowości.

UOKiK jest odpowiedzialny również za zarządzanie systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Przeprowadzone w 2010 roku kontrole pokazały, że jakość benzyny i oleju napędowego uległa nieznacznemu pogorszeniu — 3,46 proc. przebadanych próbek wylosowanych do badań nie spełniało norm (rok wcześniej było to 3,08 proc.). W przypadku gazu LPG nieprawidłowości wykryto w przypadku 3,72 proc. sprawdzonych próbek — rok wcześniej było to 0,78 proc.

Ważnym elementem działań UOKiK w 2010 roku były także prace legislacyjne. Do Sejmu trafił przygotowany przez Urząd projekt ustawy o kredycie konsumenckim. Ogółem w ubiegłym roku UOKiK opiniował, pod kątem zgodności z prawem ochrony konkurencji i konsumentów, projekty blisko 3 tys. aktów prawnych.

W ramach obchodów XX-lecia działalności w roku 2010 Urząd zorganizował jubileuszową konferencję w Warszawie, trzy konferencje regionalne oraz cztery debaty, których celem była popularyzacja wiedzy na temat ochrony rynku i jego uczestników. Z myślą o konsumentach w roku 2010 roku stworzono interaktywny poradnik w formie pytań i odpowiedzi.

Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 106, 55 60 430
faks 22 826 11 86
E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl