Sprzedawca niesłusznie odrzucił twoją reklamację? Nie masz czasu, ochoty, ani pieniędzy na długotrwałe dochodzenie swoich roszczeń przed sądem? Rozwiązaniem jest skorzystanie z mediacji lub skierowanie sprawy do polubownego sądu konsumenckiego działającego przy Inspekcji Handlowej. W 2012 r. z tych możliwości skorzystało blisko 15 tys. konsumentów, a łączna wartość sporów rozstrzyganych przez sądy polubowne wyniosła prawie 3 mln zł

Twoja przeglądarka nie obsługuje formatu HTML5

Konsument, który wykrył wadę w zakupionym produkcie lub usługę wykonano niezgodnie ze zleceniem ma możliwość złożenia reklamacji. Jeżeli przedsiębiorca nie chce jej uznać, może dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej. Rozwiązaniem jest również skorzystanie z polubownych metod rozwiązywania sporu – prowadzonych przez Inspekcję Handlową mediacji lub sądu polubownego działającego przy wojewódzkim inspektoracie IH. Ich zaletą są przede wszystkim uproszczone procedury, krótkie terminy i niskie opłaty lub ich całkowity brak.

Stały Polubowny Sąd Konsumencki

Stały Polubownym Sąd Konsumencki (SPSK) rozpatruje spory pomiędzy przedsiębiorcą i konsumentem, w związku ze sprzedażą oraz świadczeniem usług, których wartość nie przekracza 10 tys. zł. Tylko sąd w Warszawie nie ma ograniczonej wartości przedmiotu sporu. Sprawę do SPSK może wnieść konsument, przedsiębiorca, organizacja konsumencka oraz miejski lub powiatowy rzecznik konsumentów. Sąd zajmuje się sprawą pod warunkiem, że zgodzą się na to konsument i przedsiębiorca. Rozprawę prowadzą arbitrzy, których zadaniem jest skłonienie stron do zawarcia porozumienia. W jej trakcie głos mogą zabrać obie strony, prezentowane są dowody, a w razie potrzeby także opinie biegłych. Wynikiem jest ugoda lub wyrok, które mają moc wyroku sądu powszechnego i ugody zawieranej przed sądem powszechnym. Strona niezadowolona z wyroku może złożyć skargę do sądu powszechnego o jego uchylenie, natomiast ugoda ma charakter ostateczny. Postępowanie przed sądem polubownym jest bezpłatne, z wyjątkiem ponoszenia kosztów ewentualnej opinii rzeczoznawcy lub biegłego.

Obecnie przy wojewódzkich inspektoratach Inspekcji Handlowej istnieje 16 stałych polubownych sądów konsumenckich oraz 15 ośrodków zamiejscowych na terenie całego kraju. Co roku rozpatrują one tysiące spraw. W 2012 r. wpłynęło 2660 wniosków, a łączna wartość sporów wyniosła 2,8 mln zł. Główne problemy dotyczyły sprzedaży obuwia (ponad 1500 wniosków). Sprawy najczęściej kończyły się ugodą. Na etapie postępowania wstępnego takie rozstrzygnięcie miało miejsce 819 razy, natomiast przed sądem 126 razy. Wyroki sądu częściej kończyły się na korzyść konsumentów. W 937 przypadkach przedsiębiorcy nie zgodzili się na polubowne załatwienie sprawy.

Mediacja

Polubowne załatwienie sprawy możliwe jest również dzięki procedurze mediacji, która może zostać przeprowadzona przez Inspekcję Handlową. Wszczynana jest na wniosek konsumenta lub z urzędu, jeżeli wymaga tego interes słabszego uczestnika rynku. Na taki sposób bezpłatnego załatwienia sporu muszą zgodzić się obie strony. Postępowanie jest bezpłatne.

W toku postępowania mediacyjnego mediator zapoznaje przedsiębiorcę z roszczeniem konsumenta, przedstawia stronom sporu przepisy prawa mające zastosowanie w sprawie oraz ewentualne propozycje polubownego zakończenia sporu. Na każdym etapie mediacji obie strony mają prawo zrezygnować z tej formy rozwiązania sporu oraz złożyć pozew o rozpatrzenie sprawy przez sąd powszechny lub polubowny.

W 2012 r. przeprowadzonych zostało 12 239 postępowań mediacyjnych. Ponad 8 tys. razy kończyły się one wynikiem pozytywnym dla konsumenta. Podobnie jak w przypadku postępowań przed sądem polubownym zdecydowana większość sporów (blisko 8 tysięcy) dotyczyła obuwia.

Jednakowe procedury w całej Unii Europejskiej

Polubowne rozwiązywanie sporów będzie łatwiejsze i jednakowe dla wszystkich konsumentów w Unii Europejskiej. W ubiegłym tygodniu Rada UE przyjęła bowiem pakiet legislacyjny, w skład którego wchodzą dyrektywa w sprawie alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR) oraz rozporządzenie w sprawie rozwiązywania sporów w sieci (ODR). Jednym z głównych celów nowych regulacji jest ułatwienie konsumentom możliwości polubownego rozstrzygnięcia sporów przy transakcjach transgranicznych, w tym dokonywanych za pośrednictwem Internetu. Przed dokonaniem zakupu konsument będzie wiedzieć czy przedsiębiorca wyraża zgodę na polubowne  rozpatrzenie ewentualnej skargi oraz jaka jednostka będzie rozstrzygać spór – taka informacja będzie musiała się znaleźć w dokumentach handlowych sprzedawcy oraz na jego stronie internetowej. W przypadku zakupów przez Internet stworzona zostanie platforma, za pośrednictwem której rozpatrywane będą spory pomiędzy konsumentem, a przedsiębiorcą. Skargę będzie można złożyć drogą elektroniczną za pomocą specjalnego formularza dostępnego we wszystkich językach urzędowych UE. Będzie ona kierowana do wybranej przez obie strony jednostki rozpatrującej spór. Informacje o rozstrzygnięciu również zostanie dostarczona przez Internet.

Nowe przepisy w ciągu dwóch lat mają zostać wprowadzone do polskiego prawa.

Gdzie po pomoc?

Sądy polubowne i mediatorzy działający przy Inspekcji Handlowej nie rozpatrują spraw z każdego zakresu. W niektórych specjalistycznych sprawach (bankowych, finansowych) korzysta się z mediacji innych podmiotów, np. Arbitra Bankowego, a także sądów polubownych przy Rzeczniku Ubezpieczonych, Komisji Nadzoru Finansowego i Urzędzie Komunikacji Elektronicznej. We wszystkich tych przypadkach i na każdym etapie sporu z przedsiębiorcą konsument może liczyć na bezpłatną pomoc miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów.

Dodatkowe informacje dla mediów:
Małgorzata Cieloch, Rzecznik prasowy UOKiK
Departament Współpracy z Zagranicą i Komunikacji Społecznej
Pl. Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa
Tel. 22 827 28 92, 55 60 314, 55 60 430
Fax 22 826 11 86
E-mail: malgorzata.cieloch@uokik.gov.pl